گورباچف در یک نگاه
تاریخ انتشار: ۹ شهریور ۱۴۰۱ | کد خبر: ۳۵۸۹۳۹۳۳
گروه سیاست سایت فردا - شامگاه سه شنبه بود که مسئولان بیمارستان اعلام کردند میخائیل گورباچف در سن 92 سالگی در گذشت. همان رهبری که اگرچه موفق شد، جنگ سرد را بدون خونریزی به پایان رساند اما نتوانست مانع فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی شود.
گورباچُف هشتمین و آخرین رهبر اتحاد جماهیر شوروی بود که از سال ۱۹۸۵ تا ۱۹۹۱ سمت دبیرکل حزب کمونیست را بر عهده داشت.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمیشوند!
گورباچف از نظر ایدئولوژی، ابتدا به مارکسیسم-لنینیسم پایبند بود، اما از اوایل دهه ۱۹۹۰ به سمت سوسیال دموکراسی متمایل شد.
از او به عنوان یکی از مهمترین شخصیتهای نیمهٔ دوم قرن ۲۰ یاد میشود؛ شخصیت گورباچف همچنان محل بحث و جدال میان موافقان و مخالفان است. وی طیف وسیعی از ستایشها و جوایز از جمله جایزه صلح نوبل را به دلیل نقش محوری در پایان دادن به جنگ سرد، محدود کردن نقض حقوق بشر در اتحاد جماهیر شوروی و خودداری از مداخلهٔ نظامی در پی سقوط دولتهای مارکسیست-لنینیست در شرق و اروپای مرکزی و اتحاد دوباره آلمان دریافت کردهاست؛ برعکس، او در روسیه به دلیل آنکه جلوی فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی را نگرفت، اغلب مورد سرزنش و سخره قرار میگیرد؛ اتفاقی که باعث کاهش تأثیر جهانی روسیه و بحران اقتصادی در این کشور شد.
زندگینامه
گورباچف اوکراینی و روسی بود. در روستای پریولنوی سرزمین استاوروپول و در یک خانواده فقیر به دنیا آمد و دوران کودکی و جوانی او تحت قوانین و حکومت ژوزف استالین سپری شد .
وی در دوران جوانی و پیش از پیوستن به حزب کمونیست اتحاد شوروی، مسئول به کار انداختن و اداره ماشینهای کمباین در زمینهای کشاورزی جمعی بود.
گورباچف در سال ۱۹۵۳، هنگام تحصیل در دانشگاه دولتی مسکو و پیش از دریافت مدرک حقوق خود در سال ۱۹۵۵، با همدانشگاهی خود رایسا تیترائنکو ازدواج کرد. او به شهر استاوروپول رفت و در کومسومول که شاخه جوانان حزب کمونیست بود، مشغول به فعالیت شد؛ گورباچف پس از مرگ استالین، تبدیل به یکی از طرفداران جدی اصلاحات استالینزدایی رهبر جدید شوروی، نیکیتا خروشچف شد.
وی در سال ۱۹۷۰ به عنوان دبیر اول حزب در کمیته منطقهای استاوروپول منصوب شد و در این سمت بر ساخت کانال بزرگ استاوروپول نظارت داشت. او در سال ۱۹۷۸ به مسکو بازگشت و به عنوان دبیر کمیته مرکزی حزب کمونیست مشغول به فعالیت شد و در سال ۱۹۷۹ به پلیتبوروی کمیته مرکزی حزب کمونیست ملحق شد. ظرف سه سال از مرگ رهبر شوروی لئونید برژنف و به دنبال دوره کوتاه حکومتهای یوری آندروپوف و کنستانتین چرنینکو، در سال ۱۹۸۵، پلیتبورو گورباچف را به عنوان دبیرکل و در واقع به عنوان رهبر و رئیس حکومت انتخاب کرد.
سیاستهای گروباچف
گورباچف اگرچه متعهد به حفظ کشور شوروی و آرمانهای سوسیالیستی آن بود، اما اصلاحات عمده و مهم را ضروری میدانست؛ بهویژه پس از فاجعه چرنوبیل در سال ۱۹۸۶. او از جنگ اتحاد جماهیر شوروی در افغانستان کنارهگیری کرد و اجلاسهایی را با رئیسجمهور ایالات متحده آمریکا، رونالد ریگان، برای محدود کردن جنگافزارهای هستهای و پایان دادن به جنگ سرد آغاز کرد. در داخل کشور، او دو سیاست را پیش گرفت؛ گلاسنوست (گشودگی) که امکان افزایش آزادی بیان و آزادی رسانه را فراهم میآورد و پرسترویکا (تجدید ساختار) که تلاش میکرد تا تصمیمات اقتصادی را برای بهبود کارایی غیر متمرکز سازد. اقدامات دموکراتیزاسیون وی به همراه تشکیل و برگزاری انتخاب کنگره نمایندگان خلق اتحاد شوروی، نظام تکحزبی را تضعیف کرد. هنگامی که کشورهای مختلف بلوک شرق در سالهای ۹۰–۱۸۸۹ از حاکمیت مارکسیسم–لنینیسم دست کشیدند، گورباچف از مداخله نظامی خودداری کرد. در داخل، با افزایش احساسات ملیگرایی و افزایش خطر فروپاشی و تجزیه اتحاد جماهیر شوروی، تندروهای مارکسیست–لنینیست کودتای ناموفق اوت را علیه گورباچف در سال ۱۹۹۱ انجام دادند. به دنبال آن، اتحاد جماهیر شوروی بر خلاف میل گورباچف منحل شد و او استعفا داد. وی پس از ترک پست خود، بنیاد گورباچف را راه اندازی کرد، منتقد جدی رؤسای جمهور روسیه بوریس یلتسین و ولادیمیر پوتین شد و برای جنبش سوسیال دموکراتیک روسیه کمپین زد.
واکنش بایدن به مرگ گورباچف
جو بایدن، رئیس جمهوری آمریکا هم ضمن ابراز تاسف از این خبر گفت که «رهبری بی مانند بود که در امن تر کردن جهان سهم داشت».
او در بیانیه ای عنوان کرد: گوباچف به عنوان رهبر اتحاد جماهیر شوروی سابق برای کاهش زرادخانه هسته ای دو کشور، با ریگان رئیس جمهوری آمریکا همکاری کرد و باعث شد تا مردم سراسر جهان که برای پایان رقابت تسلیحات هسته ای دعا می کردند، احساس آرامش کنند.
وی افزود: «او پس از دهه ها سرکوب سیاسی وحشیانه، اصلاحات دموکراتیک را در دوران رهبری خود در اتحاد جماهیر شوروی سابق اتخاذ کرد. این رفتارهای یک رهبر نادر بود که آینده ای متفاوت را می دید و آن قدر شجاع بود که تمام زندگی حرفه ای خود را برای رسیدن به آن به خطر انداخت».
رئیس جمهور آمریکا خاطرنشان کرد: نتیجه تلاش هایش جهانی امن تر و آزادتر برای میلیون ها نفر در جهان بود.
منبع: فردا
کلیدواژه: شوروی گورباچف اتحاد جماهیر شوروی حزب کمونیست رئیس جمهور
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را بهطور اتوماتیک از وبسایت www.fardanews.com دریافت کردهاست، لذا منبع این خبر، وبسایت «فردا» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۵۸۹۳۹۳۳ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتیکه در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
روح جاسوسان شوروی بازگشته؛ افزایش عملیات خرابکارانه روسیه در اروپا
سازمانهای اطلاعاتی اروپا به دولتهای خود هشدار دادهاند که روسیه در حال برنامهریزی اقدامات خشونتآمیز خرابکارانه در سراسر این قاره است.
به گزارش اکوایران، سازمانهای اطلاعاتی اروپا به دولتهای خود هشدار دادهاند که روسیه در حال برنامهریزی اقدامات خشونتآمیز خرابکارانه در سراسر این قاره است.
مقامات اطلاعاتی بر این باورند که روسیه از قبل شروع به آمادهسازی فعالتر بمبارانهای مخفی، حملات آتشسوزی و آسیب به زیرساختها، بهطور مستقیم و از طریق نیروهای نیابتی، بدون نگرانی ظاهری در مورد ایجاد تلفات غیرنظامیان در خاک اروپا کرده است.
بر اساس ارزیابیهای سه کشور اروپایی که با فایننشالتایمز به اشتراک گذاشته شده است، در حالی که عوامل کرملین سابقه طولانی در چنین عملیاتهایی دارند - و در سالهای اخیر به طور پراکنده در اروپا حملاتی را انجام دادهاند - شواهدی از تلاش تهاجمیتر و هماهنگتر آنها در حال افزایش است.
مقامات اطلاعاتی در تلاش برای ارتقای آمادگی به طور فزایندهای در مورد این تهدید صحبت میکنند.
توماس هالدن وانگ، رئیس اطلاعات داخلی آلمان گفت: «ما ارزیابی میکنیم که خطر خرابکاریهای تحت کنترل دولت به میزان قابل توجهی افزایش یافته است.»
او در یک کنفرانس امنیتی ماه گذشته که به میزبانی آژانسش، اداره فدرال حفاظت از قانون اساسی، برگزار شد، گفت اکنون روسیه در انجام عملیات در خاک اروپا «با پتانسیل بالایی برای آسیب» راحت به نظر میرسد.
هالدن وانگ تنها چند روز پس از دستگیری دو شهروند آلمانی-روسی در بایروث، بایرن، به اتهام برنامه ریزی برای حمله به سایتهای نظامی و لجستیکی در آلمان به نمایندگی از روسیه، صحبت میکرد.
دو مرد در اواخر آوریل در بریتانیا به ایجاد آتش سوزی در یک انبار حاوی محمولههای کمک برای اوکراین متهم شدند. دادستانهای انگلیسی آنها را به همکاری برای دولت روسیه متهم میکنند.
وزیر حمل و نقل چک ماه گذشته به فایننشال تایمز گفت: «روسیه تلاش کرده است تا سیستمهای سیگنال دهی در راه آهن چک را از بین ببرد.»
در استونی، سرویس امنیت داخلی این کشور اعلام کرد حمله به خودروی وزیر کشور در ماه فوریه و حمله به خبرنگاران توسط عوامل اطلاعاتی روسیه انجام شده است. وزارت دفاع فرانسه نیز در سال جاری نسبت به حملات خرابکارانه احتمالی روسیه به اماکن نظامی هشدار داد.
کر گیلز، مشاور ارشد در اندیشکده چتم هاوس گفت: «نتیجهگیری واضح این است که فعالیت روسیه افزایش یافته است.»
او در ادامه افزود: «نمیتوان گفت که آیا این بازتابی از این واقعیت است که روسها منابع بیشتری را به این سمت روانه کردهاند یا این که بیدقتتر عملیات را انجام میدهند و گرفتار میشوند. و یا اینکه آیا ضد اطلاعات غربی به سادگی در شناسایی و متوقف کردن آنها بهتر شده است. هر چه که باشد، چیزهای زیادی در جریان است.»
یکی از مقامات ارشد دولت اروپا گفت که اطلاعاتی از طریق سرویسهای امنیتی ناتو در مورد «شیطنت آشکار و متقاعد کننده روسیه» که هماهنگ و برنامهریزی شده بودند، به اشتراک گذاشته شده است.
او افزود که زمان «افزایش آگاهی و تمرکز» در مورد تهدید خشونت روسیه در خاک اروپا فرا رسیده است.
ناتو روز پنجشنبه با صدور بیانیهای نگرانی عمیق خود را در مورد افزایش «فعالیتهای مخرب روسیه در قلمرو متحدان» اعلام کرد و به آن اشاره کرد که این «یک کارزار در حال تشدید در سراسر منطقه یورو آتلانتیک است.»
نگرانیهای فزاینده از تمایل روسیه به آسیبهای فیزیکی علیه دشمنانش به دنبال موجی از اتهامات علیه روسیه به دلیل انتشار اطلاعات دروغ و کمپینهای هکری رخ میدهد.
روز جمعه، آلمان در بیانیهای با حمایت اتحادیه اروپا و ناتو متعهد شد حمله هکری سال ۲۰۲۳ به حزب سوسیال دموکرات صدراعظم اولاف شولز، برای مسکو عواقبی را به دنبال خواهد داشت.
این در حالی است که رسوایی افشای تلاشهای روسیه برای همدستی با سیاستمداران راست افراطی اروپایی در آستانه انتخابات آینده اروپا هنوز در حال آشکار شدن است.
یکی از مقامات اطلاعاتی گفت که تلاشهای خرابکارانه مسکو نباید متمایز از سایر عملیاتها تلقی شود و گفت که افزایش فعالیتها منعکسکننده هدف روسیه برای اعمال حداکثر فشار در سراسر منطقه است.
او گفت که پوتین در حال حاضر احساس «جسارت» میکند و به دنبال آن است که تا آنجا که میتواند در اروپا، در چندین جبهه، چه از طریق اطلاعات نادرست، خرابکاری یا هک، هدف خود را پیش ببرد.
افزایش تجاوزات اطلاعاتی روسیه همچنین نشان دهنده تمایل جاسوسان این کشور برای تثبیت مجدد خود پس از جدیترین شکست از زمان فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی است.
در هفتههای پس از تهاجم تمام عیار روسیه به اوکراین، بیش از ۶۰۰ افسر اطلاعاتی روسیه که با پوشش دیپلماتیک در اروپا فعالیت میکردند، اخراج شدند و به شبکه جاسوسی کرملین در سراسر قاره آسیب جدی وارد شد.
در گزارش اخیر، تحلیلگران مؤسسه خدمات متحد سلطنتی بریتانیا تلاشهایی را که روسیه برای بازسازی حضور خود در اروپا انجام داده است، اغلب با استفاده از نیروهای نیابتی، برجسته کردند. این افراد شامل اعضای دیاسپورای روسیه و همچنین گروههای جنایتکار سازمان یافته است که کرملین با آنها روابط دیرینهای دارد.
یک تغییر استراتژیک کلیدی نیز رخ داده است. «کمیتههای نفوذ ویژه» عملیاتهای اطلاعاتی کشور به کشور را برای کرملین هماهنگ میکنند، و تلاشهایی را که قبلاً توسط سرویسهای امنیتی سرسخت این کشور و دیگر بازیگران کرملین انجام میشد، گرد هم میآورند.
با تشدید عملیات روسیه، سرویسهای امنیتی نسبت به تهدیدات در حالت آماده باش قرار گرفتهاند و به دنبال شناسایی اهدافی هستند که ممکن است از دست داده باشند.
به عنوان مثال، در مورد یک انفجار غیرقابل توضیح تا کنون در کارخانه مهمات بیایای سیستم در ولز که گلولههای مورد استفاده اوکراین را تامین میکند، سوالاتی مطرح شده است. در اکتبر ۲۰۱۴ یک انبار تسلیحات چک که در آن اسلحه برای کیف نگهداری میشد، نابود شد. بعدها مشخص شد که ماموران اطلاعاتی ارتش روسیه مواد منفجره را در این مکان کار گذاشتهاند.
آتش سوزی بزرگی در روز جمعه در یک کارخانه در برلین متعلق به شرکت تسلیحاتی دیل که همچنین تامینکننده اوکراین است، رخ داد. بیش از ۱۶۰ آتش نشان متخصص برای مهار آتش فراخوانده شدند و به ساکنان بخش وسیعی از غرب پایتخت گفته شد که پنجرهها را به دلیل بخارهای سمی احتمالی بسته نگه دارند.
به گفته گیلز «مانند همیشه در مورد روسیه عاقلانه است که به دنبال یک توضیح واحد برای اینکه چرا آنها کاری را انجام میدهند نباشیم، همیشه ترکیبی از چیزها در جریان است.»
«این حملات جزئی که تاکنون دیدهایم البته برای ایجاد اختلال هستند، اما میتوانند برای اطلاعات نادرست نیز استفاده شوند. و سپس مسئلهای که وجود دارد این است که روسیه از این حملات میآموزد، اگر بخواهد به اروپا آسیب جدی وارد کند. اینها عملیات تمرینی هستند.»